Yazar: Can Yükselen

Sezonun ilk yazısını  yumuşak karna sahip bir konu üzerinden başlatmak biraz ilginç olacak ama; sezon açılışına da böyle ilginç bir konu yakışırdı zaten… Madem bu blog sayfasının adı Yalın Danışman; burası benim meydanım; o zaman kendi çöplüğümde istediğim gibi ötme hakkına sahibim. Hele ki Yalın konular ve terimler ile ilgili bilgilere ulaşmak bu kadar zor iken bu benim naçizane hakkım olmalı öyle değil mi ? Danışman deyince akla ilk gelen terim için ben ne kendimi ne de sizi yorayım TDK’nın sözlüğünde geçen anlamı sizinle paylaşayım: Bilgi ve düşüncesi alınmak için kendisine danışılan görevli kimse. E TDK böyle diyorsa ona saygımız sonsuz, koskoca…

Setup Zamanı, birden fazla ürün veya model için üretim yapan proseslerde; model ya da ürün çeşidi değişimi için geçen süredir. Bu süre içerisinde baskı kalıpları, aparatlar, ilgili yazılım, bağlantılar ve model değişimi için gerekli olan her şey yapılır. Setup Zamanı için bilinmesi gereken en kritik nokta; bu sürenin önceki üretilen modelin son kaliteli olanı ile yeni üretime geçilen modelin ilk kaliteli olanı arasındaki zaman kadar olması gerektiğidir. Pres, döküm, enjeksiyon kalıplarının değişiminde bu sürenin uzunluğu kritik önem taşımaktadır. Yalın Üretim’de esnekliğin ve siparişe uygun üretim yapmanın en önemli koşullarından biri kısa Setup Zamanlarıdır. Çünkü Setup’lar Katma Değer Yaratmayan bir faaliyettir…

Akış Zamanı bir ürünün ortaya çıkış sürecindeki dönüşümün toplam zamanıdır. Bir prosesin ya da birçok prosesin içinden geçen bir ürünün yolculuk süresi akış zamanı olarak nitelendirilir. Akış Zamanı başlangıç ve bitiş noktalarının referansına göre farklılk gösterebilir. Dolayısıyla Çevrim Zamanı’ndan farklı bir kavramdır. Örneğin bir otomobilin üretimi esnasında preshanedeki akış zamanı 10 saat; kaynakta 18 saat; boyahanede 7 saat; montajda 14 saat olabilir. Ancak akış zamanının başlangıcını sac rulo bitişini ise yola çıkmış bir otomobil olarak ele alırsanız buradaki çevrim zamanı 49 saat olacaktır. Akış Zamanı’nın içerisinde de katma değer yaratan faaliyetler olduğu gibi birçok değer yaratmayan İsraflar (Muda’lar) mevcuttur. Mudaların…

Katma Değer Zamanı; Çevrim Zamanı esnasında müşterinin “Değer” olarak tanımladığı faaliyetlerin gerçekleştirildiği zamandır. Müşteri Beklentilerini karşılayacak şekilde üründe yapılan her değişiklik katma değer zamanı olarak ele alınır. Bunun haricindeki tüm faaliyetler Yalın Düşünce’ye göre israftır. Örneğin kaynak prosesinde kaynak torcunun parçaya dikiş attığı her saniye katma değer zamanıdır; ancak torcun ayarlanması, uç değişimi, parça üzerine pozisyonlanması için harcanan zaman Katma Değer Zamanı’nın içine girmez. Bunlar Muda (İsraf) kategorisinde değerlendirilir. Katma Değer Zamanı’nın toplam çevrim zamanı içindeki oranını artırmak maliyetleri azaltmadaki en kilit noktadır. Bunun yolu ise Kaizen’den geçer. Katma Değer Zamanı genellikle Çevrim Zamanı’ndan daha küçük bir değerdir. İngilizce Value…

Bir prosesin üreteceği ürünü tamamlama sıklığına Çevrim Zamanı denir. Çevrim Zamanı prosesteki operatörün çevrim zamanı ile farklılık gösterebilir. Operatör Çevrim zamanı o proseste çalışan operatörün o prosesin elemanlarını baştan sona tamamlaması için gereken süredir. Operatör Çevrim Zamanı, Proses Çevrim Zamanına eşittir. Eğer proses içerisinde otomatik bir makina varsa Makinayı yükleme zamanı Makina Otomatik Zamanı ve makinayı boşaltma zamanı, o prosesin Toplam Çevrim Zamanı’nı oluşturur. Jidoka’nın etkin olduğu Otomasyon ağırlıklı proseslerde, operatör, makina otomatik zamanı esnasında paralel olarak başka işlerle uğraşabilir. Hücresel İmalat Yöntemi’nde kilit noktalardan biri de budur. Çevrim Zamanı, Takt Zamanı ile karıştırılmamalıdır. Kısaca Cycle Time anlamına gelen C/T ile…

Değer yazısını okuyanlar bilir. Ne Demiştik? “Müşterinin beklentileri ile maksimum seviyede örtüşen ürün ve/ya hizmettir DEĞER” Buraya kadar doğru; ama peki ya örtüşmeyen kısımlar ne olacak? Burası da yine aynı yazıda saklı. İşte Yalın bunlara tam manasıyla İSRAF diyor. E durum böyle olunca en temel şekliyle açıkladığımız bu kavramın örtüşmeyen taraflarının detaylarını da ele almak gerekiyor. Aman biz müşteri odaklıyız, müşteri isteklerine aşırı “Değer” veriyoruz, diyenler ya kendini kandırıyor ya da Yalın’ca Değer’in ne demek olduğunu bilmiyor. Değer’i kavramak için İsraf’ın ne olduğunu anlamak lazım belki de. İsraf sandığınız gibi “aman ışıkları kapalı tutalım, muslukları açık bırakmayalım, ekmekleri sofrada bırakmayalım…

Son yazıda Toyota Endüstri Müzesi’nde yaşadıklarımı anlatmaya başlamış ve Toyota’nın tekstil ile başlayıp otomobil ile devam eden yolculuğunda TPS Evi’nin temellerinin aslında tekstil makinalarında nasıl ortaya çıkmaya başladığını ve bugünlere gelen Toyota’nın kurduğu bu müzede karşılaştıklarımı aktarmıştım. Sıra geldi Otomobil bölümüne… Burasının bir otomobil galerisi ile bir otomotiv fabrikası karışımı olduğunu söylemek de yanlış olmaz. Toyota’nın ilk seri modeli AA’dan başlayıp Amerika pazarını sallayan Corolla’sı da dahil olmak üzere tüm efsane modelleri birarada burada bulabiliyorsunuz. Bu bölüm sadece otomobil modelleri ile bitse iyi; tüm aktarma organları, ve otomobildeki tüm mekanizmaları anlatmadan bırakmıyor bu bölüm sizi. Bir otomobili tüm detaylarıyla anlamanız…

Japonya’yı anlata anlata beş yazıda Japonya İzlenimleri (JI) adlı yazı serisiyle bitiremezken, üzülerek de olsa 14 günlük bu ziyarette gezi ve izlenimlere dair son iki  yazıya geldiğimi belirtmeliyim. Ama okumaktan keyif alanlar ve devamını bekleyenler için iyi bir haberim var. Bitenler sadece Japonya’daki gezi izlenimleri ve bunların TPS ile toplumsal ve kültürel etkileşiminden ibaretti. Bildiğiniz gibi ben sadece oraya turistik amaçlı gitmedim. Bu kadar anlattıklarım benim 14 günlük Japonya maceramın 4-5 günlük gezi kısmını içeriyordu. Derslerde edindiğim bilgiler ise artık her yazdığım yazıda yeni bir bilgi ve danışmanlık verdiğim her firmada parlak bir öneri olarak yerini alacak. İsteyenler JI-1, JI-2,…

Kısıtlar Teorisi (TOC) ve Yalın’ın karşılaştırmalı analizinin ve tartışmasının yapıldığı Yalın Enstitü Merkezi LEI’nin web sayfasındaki Knowledge Center adlı bölümündeki yazıyı sizlerle paylaşmak istiyorum.  İngilizce kısa bir yazı; ancak oldukça etkili yazılmış olduğundan dikkate değer… İyi Okumalar What is the Theory of Constraints, and How Does it Compare to Lean Thinking? | Lean Enterprise Institute. Sevgiler CY

Gelelim Japonya izlenimlerinin beşinci yazısına… Geçtiğimiz yazıda Tokyo’da yaşadığım ilginç anıları ve Japon kültürünün bende bıraktığı şaşkınlığı anlatırken, bizdeki tabiri caizse “yozlaşmış” hoşgörüsüzlüğü  dile getirmiştim. Bu şaşkınlıkla Tokyo’daki akşamı noktalarken ertesi günü eski başkent Kyoto’ya gitmenin planlarını yapmaya başlamıştım. Ama kadim dostum Hiroki beni kapsül otelime bırakana kadar bana eşlik etti sağolsun. Orada vedalaşıp kendisini İstanbul’a davet ettiğimi burada belirteyim. Daha önce bu kadar yardımsever ve misafirperver bir insan evladı ile karşılaşmadığımı bir kere daha tekrarlayayım. Neyse gelelim kapsül otel’e… Burası haberlere konu olacak kadar fenomenleşmiş bir mekan. Tokyo gibi dünyanın en kalabalık ve aynı zamanda en pahalı şehirlerinden birinde…