Facebook Twitter Instagram
    Yalın DanışmanYalın Danışman
    • Ana Sayfa
    • Can Yükselen
      • Danışmanlık
      • Eğitim
      • Gemba Workshop
      • Yalın Oyunlar – Uygulamalı Eğitimler
      • Konferans & Seminer
      • Referanslar
    • Yalın Düşünce
      • Yalın Düşünce Nedir?
      • Yalın’ın Tarihi
      • Temel Prensipler
        • Değer
        • Değer Akışı
        • Sürekli Akış
        • Çekme
        • Mükemmellik
      • Kitap Yol Haritası
        • Kitap Önerileri Vol.1
        • Kitap Önerileri Vol.2
        • Kitap Önerileri Vol.3
        • Kitap Önerileri Vol.4
    • Uygulama Rehberi
      • Yalın Dönüşüm Rehberi
      • VSM
      • 5S
      • Hat Yönetimi
      • OEE
      • Otonom Bakım
      • Örnek Uygulamalar
    • Yalın Kavramlar
      • Yalın Düşünce
      • Yalın Üretim
      • Yalın Yönetim
      • Yalın Teknikler
      • Toplam Üretken Bakım (TPM)
      • Yalın Finansal Yönetim
      • Yalın Liderlik
      • Yalın Ürün-Proses Geliştirme
      • Yalın Start-Up
      • Yalın Satış Pazarlama
    • Blog
      • Tartışma & Makale
      • Haber & Duyuru
      • Japonya
    • İletişim
      • İletişime Geç!
      • S.S.S – Sık Sorulan Sorular
      • Yalın Danışman’a Sorular ve Cevaplar
      • Yalın Yazar Olmak İstiyorum
    Yalın DanışmanYalın Danışman
    Ana Sayfa»Yalın Kavramlar»Yalın Kapasite Kullanımı
    Yalın Kavramlar

    Yalın Kapasite Kullanımı

    Yorum yapılmamış5 dk okuma süresi
    Yalın Kapasite Kullanımı
    Paylaş
    Facebook Twitter LinkedIn Email WhatsApp

    Daha önceleri de keyifle okuduğum Mahfi Eğilmez Hocamın son kitabı Kolay Ekonomi; bu konuda bilgi sahibi olmak, ve ortalıkta dönen birçok safsatayı bertaraf etmek için bir başucu kaynağı… Kendisini www.mahfiegilmez.com adlı blog sayfasından da takip ettiğim Mahfi Hoca’nın kapasite kullanımı ve GSYH (Gayrisafi Yurtiçi Hasıla) ile ilgili yazdığı yazılar, aslında Türkiye’nin kurtuluş yolunun neresi olduğunu anlatıyor. Madem kurtuluş yolu belli, bu kurtuluşa erişmek için ne yapılması gerektiği ile ilgili de biraz Yalın Danışman konuşsun…

    0000000365938 5 1 - Yalın Kapasite Kullanımı
    Kolay Ekonomi

    Mahfi Hoca Bir Sayfada GSYH Dersi başlıklı yazısında şöyle yazmış:

    “Bir ülkede belirli bir dönem içinde (3 ay, 1 yıl) üretilen bütün nihai malların piyasa fiyatları üzerinden toplanmasıyla oluşan toplam değere gayrısafi yurtiçi hasıla (ya da kısaca GSYH) diyoruz. Bir ülkede bir yıl içinde yalnızca 1000 adet ekmek, 25 kg beyaz peynir ve 500 şişe su üretildiğini ve ekmeğin adedinin 1 TL, beyaz peynirin kilosunun 10 TL, suyun da şişesinin 0,50 TL’den satıldığını varsayarsak GSYH’yı şöyle hesaplayabiliriz:

    GSYH = (1000 x 1) + (25 x 10) + (500 x 0,50) = 1.500 TL”

    Ekonomik Büyüme Ne Demektir? başlıklı bir diğer yazısında ise aynı örnek üzerinden giderek ekonomik büyüme ile GSYH arasındaki ilişkiyi anlatmış:

    “2011 yılı başında yeni bir fırın devreye girmiş ve ekmek üretimi 1100 adede yükselmiş ve fiyatlar değişmeden kalmış olsun. Bu durumda 2011 yılının GSYH’sı şöyle hesaplanır:

    GSYH = (1100 x 1) + (25 x 10) + (500 x 0,50) = 1.600 TL

    Bu ekonomi 2011 yılında bir önceki yıla göre ((1600 – 1500)/ 1500) 0,067 yani yüzde 6,7 oranında büyümüştür. Fiyatlar artmadığı için bu büyüme hem nominal hem de reel büyümeyi göstermektedir.” diyerek devam etmiş; ama aslolanın reel büyüme olduğundan bahsederek şunu belirtmiş:

    “Şimdi varsayalım ki ekmek üretimiyle birlikte ekmeğin fiyatı da artmış ve tanesi 1,25 TL’ye çıkmış olsun. Bu durumda 2011 yılı GSYH’sı şöyle görünecektir:

    GSYH = (1100 x 1,25) + (25 x 10) + (500 x 0,50) = 1.875 TL

    Bu ekonomi 2011 yılında bir önceki yıla göre ((1875 – 1500)/ 1500) 0,25 yani yüzde 25 oranında büyümüştür. Bu büyümenin içinde fiyat artışları da yer aldığı için buna nominal büyüme deniyor.

    Ekonomik büyüme denildiğinde kastedilen fiyat artışlarından arındırılmış büyüme, yani reel büyümedir. Bu ekonomide ekmek üretimi 100 adet artmıştır, gerçek büyüme budur. Çünkü bu büyüme refah artışı getirmiştir. Oysa fiyat artışının yarattığı nominal büyüme yalnızca görüntüyü değiştirmiş, refah artışına katkı yapmamıştır.”

    Yani reel büyüme %6,7 olmuş… Gerisi hikaye. Fiyat artışlarından büyümeyi arındırmak lazım. Ama bu 6,7’lik büyüme bu örnekte yeni bir fırın açılarak sağlanmış; bizim bir diğer derdimiz ise elimizdeki mevcut kaynakları daha etkin nasıl kullanabileceğimizi aramak üzerine kurulu. Yalın’ın temel felsefesi de bu zaten. Durum böyle olunca yolumuz yine bir ekonomik terim olan ama aslında Yalın ile çok yakından ilişkili olan Kapasite Kulllanımı’na çıkıyor. Soracağınız soru şu olmalı.

    Yeni fırın mı açmak lazım; yoksa mevcut fırını daha etkin mi kullanmak lazım?

    turk lirasi icin tarihi gun 3408334 o1 - Yalın Kapasite Kullanımı

    Dolayısıyla kendisinden son bir atıfta bulunarak “Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanımı nasıl ölçülür?” başlıklı yazısından bir alıntı daha yaparak sözü kendime bırakayım:

    “Her üretim biriminin hiçbir sorun yaşanmayan bir ortamda kapasitesinin tamamı kadar üretim yapması teorik olarak mümkündür. Ne var ki gerçek yaşamda tatiller, enerji kesintileri, arızalar, bakım araları, grevler gibi birçok nedenle üretim aksar. O nedenle üretim birimleri kapasitelerini yüzde 100 olarak kullanamazlar. Bir üretim biriminin 100 birimlik kapasitesini 80 birim üretim olarak kullanması halinde o üretim biriminin kapasite kullanım oranı yüzde 80’dir”

    Tüm bu bilgilerin ışında kendinize şu soruları sormanız gerekiyor…

    GSYH yükseliyor mu?

    GSYH yükseldi de reel mi nominal mi?

    Madem reel GSYH önemli, ben ne yapar da reel GSYH’ımı artırırım?

    Reel GSYH artışı için illa yeni yatırım mı yapmak lazım?

    Hadi cevaplayalım:

    GSYH yükseldi mi refah seviyesinin yükseleceği kesin ama bu enflasyonist etki ile olmamalı. Bu bir.

    GSYH nominal yükseliyor ise bu enflasyon etkisinden ileri geliyor. Amaç reel büyümeyi yakalamak.Bu iki.

    Reel büyümenin yolu ise üretim miktarını artırmaktan geçiyor.Bu da üç.

    Üretim miktarını artırmanın tek yolu yeni yatırım yapmak değil ama. Etkin kapasite kullanımı ile mevcut kaynakları daha efektif kullanarak üretim artışını sağlamak mümkün.

    Mahfi Hoca kapasite kullanımı için %80 gibi iyimser bir rakam vermiş ve yazısında %72,9’luk Şubat ayı kapasite kullanımından bahsetmiş. Kapasite kullanımı dediğimiz şey bizim Toplam Ekipman Etkinliği dediğimiz olgudan farksız. Ama bir yerde yanlış var sanki!  Üzülerek bu rakamın olması gerekenden çok yüksek yansıtıldığını düşünüyorum. Eğer belirli bir hesaplama yöntemi varsa Yalın’daki ekipman etkinliği ile bağdaşmadığını belirteyim.

    Birçok işletmede ekipman etkinliğiniz % kaç diye sorduğumda %70-80 gibi rakamlardan bahsediliyor; ancak hesaplamayı ben Yalın esaslara göre yapınca kazın ayağının öyle olmadığı ortaya çıkıyor. Rakam %50 çıkarsa ne ala… Kayıpların çoğu bizim Yalın Düşünce‘de muda olarak adlandırdığımız 7 temel israftan ileri geliyor. Ya malzeme nin tedarik edilmesini bekliyorsunuz, ya hizmet almayı… Ya süreçler arasında kendinizi oradan oraya taşıyorsunuz ya da ürünlerinizi stoklayıp aylar boyunca fabrikada rehin bırakıyorsunuz.

    Kapasite etkin kullanılmayınca maliyetlerin artmasının fiyattaki yükselmeye sebep olması çok muhtemel. Fiyat yükselince talebin azalıp kapasitenin daha az kullanılması gibi bir risk ortaya çıkıyor en nihayetinde.

    Şimdi “müşteri mi var da kapasiteyi etkin kullanalım” diyenlere fiyatın artık üretici tarafından belirlendiği dönemlerin çok geride kaldığını anlatmak gerekiyor. Siz daha az işgücü ve daha az girdiyle aynı üretimi yapıyorsanız; ya karınızı artırırsınız ya da sizden çok daha ucuz olan (yerli-yabancı) rakiplerinizin fiyatlarına yaklaşırsınız. Siz piyasa fiyatlarına yaklaşınca rekabet gücünüz artar. Rekabet gücü artınca bu daha çok satış anlamına gelir. Daha çok satış daha etkin kapasite kullanımı demektir. Kapasitenizi son sınırına kadar kullandıktan sonra ise yeni yatırımların kapısı aralanıverir.

    Bunların hepsi daha yüksek GSYH ve refah demektir. Enflasyonist baskıdan kurtulabilmenin, GSYH’ı reel olarak artırabilmenin tek yolu kapasiteyi etkin kullanabilmektir.

    Bunun yolu ise Yalın Üretim‘de israfları görmekten geçer…

    Sevgiler

    CY

    değer Ekonomi israf
    Can Yükselen
    • Website
    • Twitter
    • Instagram
    • LinkedIn

    İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği bölümü mezunu olan Can Yükselen, 2009 yılından beri Yalın Dönüşüm ve Yalın Yönetim alanında çalışmaktadır. Galatasaray Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nde yüksek lisans öğrenimini tamamladıktan sonra Doktora öğrenimine İTÜ Endüstri Mühendisliğinde devam etmektedir. Toyota Türkiye’nin “Undergraduate Development Programme”ını tamamlamıştır. Yalın Enstitü’de 14 yıl eğitim ve danışmanlık alanlarında aktif görev almıştır.Can Yükselen, bugün sektöründe lider otomotiv, gıda, teknik tekstil, beyaz eşya ve demir-çelik, metalurji endüstrisindeki birçok işletmeye eğitim ve danışmanlık desteği vermektedir. Geliştirip kurguladığı simülasyon eğitimleri, gemba workshop’lar ile 100’ün üzerinde firmaya Yalın’ı uygulamalı şekilde aktararak danışmanlık hizmeti vermeye devam etmektedir.

    Alakalı İçerikler

    Milkrun

    Stok Devir Hızı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

    İstanbul Havalimanı Değer Akış Analizi

    FiFO Nedir?

    Yalın Dönüşüm’ün Başarısını Nasıl Ölçeriz?

    Yalın Dönüşüm: Masal mı Kabus mu?

    Yorum Yazın

    Leave A Reply Cancel Reply

    Hakkında
    Hakkında

    İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği bölümü mezunu olan Can Yükselen, 2009 yılından beri Yalın Dönüşüm ve Yalın Yönetim alanında çalışmaktadır. Galatasaray Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nde yüksek lisans öğrenimini tamamladıktan sonra Doktora öğrenimine İTÜ Endüstri Mühendisliğinde devam etmektedir. Toyota Türkiye’nin “Undergraduate Development Programme”ını tamamlamıştır. Yalın Enstitü’de 14 yıl eğitim ve danışmanlık alanlarında aktif görev almıştır.

    Can Yükselen, bugün sektöründe lider otomotiv, gıda, teknik tekstil, beyaz eşya ve demir-çelik, metalurji endüstrisindeki birçok işletmeye eğitim ve danışmanlık desteği vermektedir. Geliştirip kurguladığı simülasyon eğitimleri, gemba workshop’lar ile 100’ün üzerinde firmaya Yalın’ı uygulamalı şekilde aktararak danışmanlık hizmeti vermeye devam etmektedir.

    Twitter Instagram LinkedIn WhatsApp
    Sitede Ara!
    Temel Prensipler
    Değer Değer Değer Değer Değer
    Eğitimler Hakkında Bilgi Al

    Son Yazılar

    Milkrun

    Stok Devir Hızı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

    İstanbul Havalimanı Değer Akış Analizi

    Hat Yönetiminde Proses Akışı Sağlamanın 10 Adımı

    Yalın Hat Yönetimi ve Yamazumi (Hat Dengeleme)-2

    Yalın Düşünce LogoCan Yükselen'den Yalın Düşünce ve Yalın Üretim
    Can Yükselen
    • Can Yükselen
    • Danışmanlık
    • Eğitim
    • Gemba Workshop
    • Yalın Oyunlar – Uygulamalı Eğitimler
    • Konferans & Seminer
    • Referanslar
    • Site Haritası
    Yalın Düşünce
    • Yalın Düşünce Nedir?
    • Yalın’ın Tarihi
    • Kitap Önerileri
    Twitter Instagram LinkedIn WhatsApp
    © 2023 Yalın Danışman.

    Yazın ve Enter tuşuna basın. Çıkmak için Esc tuşuna basın.