Müşteri taleplerinin miktar ve karakteristiğine göre gruplandırılmasını amaçlayan yöntemin adıdır. Ürünler, talep miktarına göre büyükten küçüğe üçe ayrılır ve A, B, C tipi olarak sıralanır.
A Tipi ürünler
Toplam talebin adetsel veya cirosal olarak yaklaşık 60-70%’ini oluşturan ürünler A tipi ürünlerdir. Pareto Analizi karakteristiğine benzerlik gösteren A tipi ürünler, talebin yaklaşık 60%’ını oluşturmalarına rağmen toplam ürün kalemi sayısının yaklaşık 10-20%’sini kapsarlar. Bu ürünler koşan ürünler olarak da adlandırılırlar.
B Tipi Ürünler
Toplam talebin adetsel veya cirosal olarak yaklaşık 20%’sini oluşturan ürünler B tipi ürünlerdir. Talebin A grubu ürünlerinden sonra yaklaşık 20%’sini oluştururken toplam ürün kalemi sayısının 20-30%’unu kapsarlar. Bu ürünler yürüyen ürünler olarak da adlandırılırlar.
C Tipi Ürünler
Toplam talebin adetsel veya cirosal olarak yaklaşık son 10-20%’lik dilimini oluşturan ürünler C tipi ürünlerdir. Talebin yaklaşık 20%’sini oluşturmasına rağmen A tipi ürünlerin tam tersi bir yapıya sahiptirler ve toplam ürün kalemi sayısının 50-70%’ini kapsarlar. Bu ürünler emekleyenler olarak da adlandırılırlar.
Yukarıdaki grafikte 50 adet ürünün yıllık bazda satış rakamlarındaki yüzdesel ve kümüle dağılımlarını içeren Pareto Analizi görülmektedir. Bu analize göre -genel teamülden farklı olarak- ilk 5 ürün (toplam kalem sayısının sadece 10%’si) toplam talebinin 60%’sini oluştururken; onu takip eden 7-8 kalem ürün kalan 20%’lik talebi kapsamaktadır. Geriye kalan 37 kalem ürün (toplam kalem sayısının yaklaşık 70%’si) ise toplam talebin sadece 20%’sini oluşturmaktadır.
ABC analizi işletmelerde stok politikalarını belirlemeye yardımcı olur. Değer Akış Haritalama çalışmalarında sıklıkla kullanılan ABC analizine ek olarak kullanılan ABC-XYZ analizi de bir diğer stok politikası belirleme yöntemidir. Satış tahminleri ve siparişlerdeki sapmaları dikkate alarak stok ve üretim planlama-kontrol (ÜPK) politikalarını belirlemeye yarayan bu yöntemde, siparişlerin miktarsallığının yanında tutarlılığı da göz önünde bulundurulur.
